Na de problemen met gaswinning in Groningen en het hevige debat dat daaruit is voortgevloeid, verzetten Groningers zich nu tegen zoutwinning.

Nedmag dat al veertig jaar magnesiumzout uit de Groningse bodem haalt, zat tot voor kort “meer in de luwte van alle discussies over mijnbouw”, zegt directeur Bert Jan Bruning in een interview met Het Financeele Dagblad.

Magnesiumzout wordt uit zo’n 2.000 meter onder de grond gehaald en is rijk aan mineralen en zouten. Het wordt gebruikt in vuurvaste stenen en het duurzaam bleken van pulp voor de papierindustrie. Ook de voedingsmiddelenindustrie en de cosmetische en medische industrie maken gebruik van magnesiumzout.

Het FD schrijft dat Nedmag vorig jaar bijna een recordwinst boekte van 11,5 miljoen euro. Nedmag is voor 50 procent in handen van het Belgische mijnbouwbedrijf Lhoist. De rest is van de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM). Volgens het FD zijn er aantrekkelijke dividenduitkeringen: in 2018 ging het om 4 miljoen euro. Het bedrijf telt al jaren ongeveer 150 werknemers.

“Het ging altijd goed. Nu moeten we veel meer openheid van zaken geven. Vroeger deden we dat alleen bij het Staatstoezicht op de Mijnen. Nu gebeurt dat breder”, vertelt Bruning in de zakenkrant.

Scheur bij Groningse locatie wekte verzet

Het 'kantelpunt', zoals Bruning het noemt, kwam op 20 april 2018. De directeur kreeg in de nacht een telefoontje dat er een scheur was ontstaan bij een van de Groningse locaties, waardoor in water opgelost zout en waarschijnlijk ook dieselolie wegstroomde. Het heeft de bodemdaling in het gebied versneld.

Dit incident wekte het verzet tegen zoutwinning. De gemeente Midden-Groningen, dat bestaat uit de voormalige gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde, adviseerde het ministerie van Economische Zaken de uitbreidingsplannen van Nedmag 'per direct' een halt toe te roepen, aldus het FD.

Sindsdien is Bruning transparanter over zijn onderneming. Zo verschijnt hij tegenwoordig op inspraakavonden met bezorgde burgers.

Daarmee is het verzet niet in de kiem gesmoord. Naast de protestbewegingen tegen gaswinning hebben Groningers zich nu ook verenigd in het verzet tegen zoutwinning. Er is een 'zoutberaad' waarin ook de zoutwinning elders in het land wordt besproken. In Twente en Friesland liggen respectievelijk Nouryon en Frisia Zout onder vuur.

'Open zenuw' door de gaswinning

Door de gaswinning is een "open zenuw" blootgelegd, zei Reinier Vree, financieel directeur van Nouryon, eerder tegen het FD. De samenleving kijkt volgens hem kritischer naar delfstoffenwinning.

De stichting Stop Zoutwinning komt nu in het geweer tegen het plan van Nedmag om ook magnesiumzout te winnen in een gebied tussen Kiel-Windeweer en Zuidlaarderveen. Mijnbouw door Tripscompagnie van Nedmag heeft in dat gebied al voor scheuren in de muren van huizen gezorgd, zegt Jean-Pierre Dessart van Stop Zoutwinning in het FD.

Foto: Mijnlocatie Tripscompagnie aan de Nedmagweg. Bron: Nedmag

En dat terwijl Nedmag de uitbreiding juist heeft gepland omdat het na het incident in 2018 de zoutwinning door Tripscompagnie wilde afbouwen. Begin volgend jaar beslist het ministerie van Economische Zaken over de plannen. Het krijgt hiervoor advies van de betrokken gemeentes, provincie, waterschappen en het Staatstoezicht op de Mijnen.

'Nedmag is niet de vijand'

Anja Woortman, voormalig wethouder van Midden-Groningen, was betrokken bij het advies tegen de uitbreidingsplannen. Zij zegt dat ze Nedmag niet tot vijand heeft verklaard. "Ze zijn bereid om bij te dragen aan één schadeloket. Dat zou een stapje zijn." Toch zou de regio volgens haar meer gebaat zijn met andere economische activiteiten. "Meer duurzame banen", zegt ze in het FD, doelend op de initiatieven om Groningen op de kaart te zetten als producent van groene waterstof.

Bruning verwacht in de toekomst meer restricties voor Nedmag, zoals vergunningen voor kortere duur en voor kleinere velden. Hij vreest echter niet voor het voortbestaan van Nedmag. "Er ligt nog voor honderden jaren zout in de grond." En volgens hem is er ook nog zoiets als het gelijkheidsbeginsel. "Waarom zouden wij niet mogen doorgaan, terwijl een waterbedrijf wel verder mag met diepe waterwinning?"

Lees meer over gaswinning in Groningen: